Licht en ruimte
Het Rietveldpaviljoen. Een vierkant gebouw op de Zonnehof. Wat valt je op? Veel glas hè, van de grond tot aan het plafond. Ruimte, lucht en licht, dat was het mantra van architect Gerrit Rietveld. En zo ontwierp hij zijn tentoonstellingspaviljoen. Het verhaal gaat dat Rietveld zelf, op de avond voor de officiële opening in 1959, de naam boven de deur schilderde: ZONNEHOF.
Foto: Heleen Jonkman
Verrijking voor het culturele leven
Door het enthousiasme en de tomeloze inzet van toenmalig burgemeester Hermen Molendijk is het Rietveldpaviljoen er gekomen. Hij vroeg Rietveld om een nieuw tentoonstellingspaviljoen te ontwerpen. Het was precies op tijd klaar voor de viering van het eeuwfeest ‘700 jaar Amersfoort’ in 1959.
Links: 1963 Bevrijd land, Jef Diederen Collectie Gemeente Heerlen, rechts: 1984 Affiche COBRA Adventure Collectives
Honderden exposities en culturele manifestaties in De Zonnehof lieten Amersfoorters kennis maken met nieuwe kunst uit grote Nederlandse en buitenlandse musea. De Amersfoortse kunstverenigingen AKG/De Ploegh en Fotokring Eemland kregen eindelijk een goede expositieplek. Eigen exposities, zoals Cobra Adventure Collectives (1984), kregen internationale erkenning. In de jaren ’90 waren er grote culturele festivals die de stad op hun kop zetten, zoals het Steden Forum Europa: een uitbundige uitwisseling van programma’s en ideeën met jonge kunstenaars uit elf Europese steden.
Links: 1959 Opening Rietveldpaviljoen, Foto: Bell/Rodney Photograph, rechts: 1992 Affiche Cultureel Festival Steden Forum Europa
Na 50 jaar afgeschreven
Het had niet veel gescheeld of Amersfoort was zijn Rietveldpaviljoen kwijt geraakt. Met de opening van kunsthal KAdE in 2009 was er geen bestemming meer voor de kunsthal van Gerrit Rietveld. Verplaatsing, verkoop of verhuur werd overwogen…
Links: Affiche Open Atelier, rechts: Most fragile | Foto: Jolanthe Lalkens
Toch was er nog steeds van alles te doen in het Rietveldpaviljoen. In het Open Atelier mochten kunstenaars De Zonnehof een maand lang gebruiken. Het publiek kon hen aan het werk zien. In 2013 was Most Fragile te zien van textielkunstenaar Sally Pittman en fotograaf Jolanthe Lalkens, met een boeiende catwalk-show. De expositie De Stijl Voorbij, van FASadE (2017-2018), was zo succesvol dat hij werd verlengd. Toch stond in 2018 De Zonnehof te koop.
2024. Nieuw elan
Een breed gedragen burgerinitiatief pleitte voor behoud van het Rietveldpaviljoen als cultureel erfgoed en kunsthal. In 2019 gaf de gemeente 033Fotostad een mandaat, eerst voor drie maanden, later tot begin 2024. Een club vrijwilligers ging aan de slag samen met FASadE, individuele kunstenaars van De Ploegh en bekende fotografen. Er werd samengewerkt met kunstopleidingen en het Fotomuseum Antwerpen. Dat werd ook de latere succesformule: lokaal en landelijk combineren, fotografie en beeldende kunst die hand in hand gaan met oog voor jonge makers en een educatief programma.
Links: Hockney atelier | Foto: Heleen Jonkman, rechts: Onbereikbare Liefde | Foto: Heleen Jonkman
In 2024 heeft de gemeente besloten dat het Rietveldpaviljoen definitief een publieke bestemming houdt als kunstcentrum. Stichting 033Fotostad is overgegaan in Stichting Rietveldpaviljoen.
Wil je meer weten over het Rietveldpaviljoen? Ter gelegenheid van het 65-jarig bestaan verschijnt op 15 januari 2025 het jubileumboek ‘Hoeveel geluk kan een stad hebben’. Te bestellen bij Uitgeverij Zonnehof.
Voor actuele informatie: 033rietveldpaviljoen | maken | exposeren | beleven
