“De band tussen defensie en Amersfoort ontwikkelt zich steeds verder en wordt weer zichtbaarder” – Bolsius.
Jij bent van een generatie die in militaire dienst is geweest, toch?
,,Dat zou je denken! Ik heb niet in dienst gezeten, maar werd vanwege broederdienst vrijgesteld. Ken je dat? Het is heel simpel: in de tijd van de dienstplicht hoefden per gezin maar twee jongens in dienst. Ik ben de vierde zoon van een groot gezin. Uiteindelijk is maar één van mijn oudere broers in dienst geweest. Dat wordt bedoeld met broederdienst. Wat ook nog een leuk weetje is: ik ben van het bouwjaar 1958. De meeste leeftijdsgenoten moesten in dienst. Maar als je mensen tegenkomt die in 1959 geboren zijn, dan zijn die niet in dienst geweest. Die hele lichting is niet opgeroepen vanwege een overschot aan dienstplichtigen. Dat leidde op school tot bijzondere situaties; ik zat in de klas met mensen die in dienstplicht wilden maar niet mochten, én met mensen die niet wilden maar wel moesten.”
Waar komt jouw fascinatie voor defensie vandaan?
,,Die is ontstaan in 1994, toen ik op de grens van Rwanda en Zaïre in een vluchtelingenkamp heb gewerkt. Het Nederlandse leger is daar in diezelfde periode vijf weken actief geweest met een humanitaire actie. Mijn collega’s en ik hebben intensief met defensie samengewerkt, bijvoorbeeld als er een goederenvliegtuig leeggehaald moest worden. Ook heb ik les gehad in een DAF ‘viertonner’, een militaire vrachtauto. Zo leerde ik ‘dubbel klutsen’, de koppeling twee keer indrukken bij het schakelen. En ik ben meegevlogen in een Hercules van de Nederlandse luchtmacht. Dan zit je dus in een militair transportvliegtuig waar de goederen voor ons op pallets stonden. Dat is een bijzondere gewaarwording, hoor.”
En dan kom je in 2010 als burgemeester ook nog in Amersfoort te werken, bij uitstek een garnizoensstad.
,,Ja, dat heeft mijn interesse zeker verder aangewakkerd. Ik wist natuurlijk dat Amersfoort een belangrijke stad is voor defensie. Dat is van oudsher al zo dankzij de strategische ligging en uitstekende verbindingen. Dan kom je hier en ontdek je waar al die militaire gebouwen staan, zoals de Bernhardkazerne, het voormalig Militair Hospitaal, de voormalige Juliana van Stolbergkazerne en de straat die is vernoemd naar de cavalerie. Ik kan me goed herinneren dat ik werd uitgenodigd bij de nationale beëdiging van militairen en het 200-jarig bestaan van de Nederlandse Cavalerie op de Hof. Indrukwekkende taferelen, compleet met trompetgeschal. Dan kom je bij het Cavaleriemuseum en de Bernhardkazerne en zie je dat ze daar oefenen achter simulatoren, waardoor de slagkracht in daadwerkelijke gevechten toeneemt. Door dat soort bezoeken en ontmoetingen is mijn fascinatie voor defensie alleen maar toegenomen.”
Wat betekent het themajaar Amersfoort Garnizoensstad voor jou?
,,De actualiteit met alle spanningen in de wereld dringt zich aan ons op. Dat maakt dat we niet alleen maar leuk naar militair erfgoed en oude tanks kijken, maar dat we ons ook moeten afvragen: wat betekent dit, waarom hebben we een leger? Het themajaar valt samen met het landelijke herdenkingsjaar 80 jaar vrijheid. Ook in de oorlogsjaren is in Amersfoort en de dorpen Hoogland en Hooglanderveen veel gebeurd. Al die onderdelen van de militaire geschiedenis bij elkaar maakt dat defensie onlosmakelijk verbonden is met Amersfoort en de regio. Dat is in dit themajaar te beleven dankzij een programma met interactieve tours, tentoonstellingen, lezingen en speciale educatieve projecten. Ik zou zeggen: ga op ontdekkingstocht!”
Hoe omschrijf jij de band tussen defensie en Amersfoort?
,,Als een langdurige en hechte band, waarin we de ontwikkeling van paard en wagen naar moderne techniek hebben meegemaakt. De Bernhardkazerne is één van de grootste locaties van de landmacht, dat weten veel mensen niet. Je zou eens moeten zien hoeveel techniek er komt kijken bij de opleidingen en trainingen die ze daar geven. De band tussen defensie en Amersfoort ontwikkelt zich steeds verder en wordt weer zichtbaarder. Het is belangrijk mensen te laten zien wat zich allemaal achter dat gepantserde groene voertuig afspeelt.”
Over de Bernhardkazerne gesproken: welke positieve invloed heeft haar aanwezigheid op de stad?
,,Defensie houdt zich niet alleen maar bezig met het beschermen van het grondgebied van Nederland en onze bondgenoten. Ook hulpverlening bij crises en rampen is een belangrijke taak.Ik weet nog dat de voedselbank in onze stad een noodtent nodig had in coronatijd. Die is door de Bernhardkazerne neergezet. En ook bij de verhuizing van de voedselbank naar een nieuw onderkomen heeft de Bernhardkazerne een rol gespeeld om dat logistiek mogelijk te maken. We hebben als stad een speciale band met de Bernhardkazerne. Als we vragen: zouden jullie iets kunnen betekenen, dan weet ik dat het met een beetje goede wil altijd mogelijk is.”
Welke militaire tradities of gebruiken spreken jou persoonlijk aan?
,,Wat wel grappig is: bij bepaalde militaire activiteiten moet ik mee opmarcheren. Ik vertelde al dat ik alleen broederdienst achter mijn naam heb staan, dus ik moet elke keer weer nadenken: hoe kom ik ook alweer in het juiste ritme? Maar dat blijft mooi om te doen. Wat ik bijzonder vind is dat veel techniek in gevechtsvoertuigen gewoon nog mechanisch is. Ik was laatst bij het Cavaleriemuseum en daar vertelde een vrijwilliger gloeiend van trots over een oude Rolls-Royce vliegtuigmotor in een tank. Als we het materieel rijdend willen houden, is het doorgeven van die kennis van oude technieken essentieel.”
Waarom is het belangrijk dat inwoners en bezoekers van Amersfoort Garnizoensstad de lokale militaire geschiedenis ontdekken?
,,Defensie komt in deze onzekere tijden weer prominenter in beeld. Mijn generatie is opgegroeid met te veel militairen en het afschaffen van de dienstplicht, maar jongere generaties zijn bezig met vragen als: kan ik opgeroepen worden? Kan of wil ik een rol spelen bij defensie? Ook voor ouders verandert het vraagstuk: gaat mijn kind het leger in? Wat betekent dat? Daarom is het goed te ontdekken wat defensie en haar geschiedenis inhouden. En dat mensen beseffen dat Amersfoort een belangrijke rol speelt in de organisatie van defensie. De kunst is het verleden, heden en de toekomst aan elkaar te verbinden.”
Hoe zie jij de rol van Amersfoort als garnizoensstad in de toekomst?
,,Het woord garnizoen heeft iets ouderwets, maar dat wordt nu flink opgepoetst. Hoe je het ook wendt of keert: Nederland gaat meer geld besteden aan defensie en dat gaat effect hebben op Amersfoort. Meer militairen, meer materieel, meer transporten: we gaan weer meer van de aanwezigheid van defensie merken en zien.”
Artikel door Thijs Tomassen
