GARNIZOENSSTAD
Amersfoort, strategisch gelegen in het hart van Nederland met uitstekende verbindingen en omringd door bossen, heide, heuvels en polderlandschap, bleek een ideale plek voor het Nederlandse leger om te oefenen. De stad groeide daardoor snel uit tot de voornaamste garnizoensstad, vooral op het gebied van de cavalerie. Deze militaire eenheid, die zich van oudsher te paard voortbewoog en vocht, vond in de Keistad een perfecte uitvalsbasis.
Ook vandaag de dag speelt de kazerne in Amersfoort nog altijd een belangrijke rol voor het Nederlandse leger. Liefhebbers die meer willen weten over de geschiedenis van Amersfoort als garnizoensstad, kunnen een bezoek brengen aan het Cavaleriemuseum op de kazerne.
EERSTE WERELDOORLOG
Tijdens de Eerste Wereldoorlog handhaafde Nederland een neutrale positie. Hierdoor zochten honderdduizenden, voornamelijk Belgische vluchtelingen, hun toevlucht binnen onze grenzen. In Amersfoort werden tienduizenden van hen opgevangen in garnizoenen, barakken en tentenkampen. Het Belgenmonument, het grootste herdenkingsmonument in Nederland, herinnert ons aan deze periode.
GREBBELINIE
Al in de 16e eeuw werd het belang van Amersfoort en omgeving voor militaire doeleinden erkend. De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden begon in 1744 met het aanleggen van de Grebbelinie om Holland te beschermen tegen Franse invallen. Deze verdedigingslinie, 60 kilometer lang, strekte zich uit van de Nederrijn bij de Grebbeberg in Rhenen langs het Valleikanaal en de Eem tot aan de Zuiderzee, het hedendaagse IJsselmeer. De linie diende als voorverdediging van de Hollandse Waterlinie en was gebaseerd op het principe van inundatie: het opzettelijk onder water zetten van gebieden.
TWEEDE WERELDOORLOG
In de Tweede Wereldoorlog werd in Amersfoort – na de mobilisatie van 1 september 1939 – Kamp Amersfoort ingericht als huisvesting van Nederlandse militairen. Toen in 1940 de nazi’s Nederland binnenvielen, namen zij het Kamp over en werd het een doorgangs- en strafkamp voor onder meer politieke gevangenen, verzetsstrijders, Joden, Jehova’s en Sovjet krijgsgevangenen. Velen werden er onder erbarmelijke omstandigheden vastgehouden, gemarteld en gedood. Vandaag de dag is op deze plek Nationaal Monument Kamp Amersfoort een herinneringscentrum geworden. Met een vaste museale presentatie en wisselend programma wordt de herinnering in stand gehouden van het leed dat ca. 47.000 gevangenen moesten doorstaan.
OORLOGSGRAVEN
Na de oorlog zijn op Rusthof oorlogsgraven aangelegd voor gevallen militairen uit onder meer Italië, Polen en Groot Brittannië. Daarnaast is er een ereveld ingericht voor 865 soldaten uit de voormalige Sovjetunie. Hieronder bevonden zich 101 krijgsgevangenen uit Centraal-Azië (Oezbekistan) die door de Duitsers naar Kamp Amersfoort waren gebracht alsafschrikwekkend voorbeeld van ‘Untermenschen’. Ook liggen er 691 soldaten uit de Sovjet-Unie begraven die in het Rode Leger hadden gevochten en krijgsgevangen waren gemaakt door de Duitsers. Zij moesten vervolgens werken als dwangarbeiders in het Ruhrgebied. Als laatste liggen er 73 dwangarbeiders en Sovjetsoldaten begraven die in Duitse dienst werkten om zo te kunnen overleven. Onder deze groep bevonden zich vooral veel Georgiërs en Armeniërs.
BEVRIJDING
Amersfoort werd op 7 mei 1945 bevrijd door Canadese troepen.
